ارائه مدلی محاسباتی برای بهره گیری از استفاده مجدد در سیستم های پرس و جو

انسان ها وقتی که در معرض سوالاتی در باره موضوعی مشخص قرار میگیرند به تدریج شناخت بهتری از دامنه موضوع کسب نموده و با «استفاده مجدد» از این دانش اکتسابی سوالات آتی در زمینه آن موضوع را با عملکرد بهتری پاسخ میدهند. همانند این توانمندی انسان ها، یک سیستم خودکار «پرس و جو» نیز باید بتواند از توانمندی «استفاده مجدد» اطلاعات موجود در پرسش های قبلی برای پاسخگویی پرس و جوهای بعدی در زمینه آن موضوع مشخص برخوردار باشد. این رساله حاصل تحقیق در باره موضوع استفاده مجدد در سیستم های پرس و جو (question answering) حوزه بازیابی اطلاعات (ir) میباشد. این مسئله که چه مقدار اطلاعات اکتسابی از پرس وجوهای قبلی برای استفاده مجدد در پرس وجوی جاری لازم است به ویژگی و نوع رابطه بین پرسش ها وابسته است. این رساله روی تعدادی از این روابط استفاده مجدد تمرکز دارد. برای هر یک از این روابط استفاده مجددالگوهای نحوی و معنایی بین یک زوج پرسش به زبان طبیعی روزمره انگلیسی که در برقراری رابطه حاکم هستند را استخراج نموده و سپس با استفاده از الگوهای استخراج شده راهکارها برای تشخیص خودکار رابطه استفاده مجدد را بررسی می نماید. علاوه بر آن روش های بهره برداری از فرصت استفاده مجدد با هدف ارتقاء عملکرد در تولید پاسخ سیستم پرس وجو و رویکردهای تولید دیتا ست برای ارزیابی هر یک از این روابط مورد بررسی قرار می گیرد.الگوهای شناسایی روابط مختلف استفاده مجدد متفاوت و در تعیین آنهااز عناصر گرامری زبان، منابع معنایی زبان طبیعی از قبیل wordnet، و نظریه های توسعه یافته در درک زبان طبیعی شامل حالت انتقال اطلاعات در گفتگوی پرس وجویی، تطبیق عبارت های اسمی، نظریه استلزام، و استلزام پرسشی استفاده میگردد. این رساله شناسایی الگو و راهکار های پیاده سازی و بهره برداری رابطه استفاده مجدد برای رابطه های استفاده مجدد “پرسش مشمول”، “پرسش حقیقت دار” را در بخش اصلی و در بخش پیشنهادات برای کارهای آتی، “پرسش های جزء-کل”، “پرسش های معادل ”، و “ایضاح پرسش ها ” را ارائه میدهد.نتایج حاصله از این رساله در دو محور موثر واقع خواهد بود. در محور اول الگوها ی استخراج شده روابط استفاده مجدد مورد بحث این رساله و راهکارهای بهره برداری از فرصت های استفاده مجدد هریک از آنها میتواند در قالب تسهیلاتی مستقل در یک سیستم پرس وجوی پایه (baseline) پیکر بندی گردد تا ارتقاء عملکرد در زمان و کیفیت پاسخگویی حاصل گردد. سهم دوم این پژوهش حول مسئله استفاده مجدد در ابعاد و دیدگاهی جامع تر در پرس وجو است چنان که قابلیت استفاده مجدد را از محدودیت دیدگاه سنتی آن در پرس وجو که غالباً استفاده مجدد را با رابطه پرسشهای معادل معرفی نموده است خارج نموده و افق وسیعتری را در شناخت و تجزیه و تحلیل انواع روابط متعدد دیگری از استفاده مجدد زمینه سازی نموده است.